هایرکس در ارتودنسی؛ تکنولوژی نوین برای اصلاح مشکلات دندانی

درمان با هایرکس در ارتودنسی یکی از روش‌های موثر برای گسترش فک بالا و اصلاح نامرتبی دندان‌ها است. این روش با ایجاد فضای بیشتر در دهان به بهبود تنفس، تکلم و جویدن کمک می‌کند. هایرکس به‌ویژه در سنین رشد تأثیر بیشتری دارد و می‌تواند از نیاز به جراحی‌های پیچیده در آینده جلوگیری کند. استفاده صحیح از این دستگاه، همراه با نظارت ارتودنتیست، نتایج مطلوبی را به همراه دارد. در این مقاله، به بررسی نحوه عملکرد هایرکس و مزایای آن در ارتودنسی پرداخته‌ ایم.

فک باز کن یا دستگاه هایرکس چیست؟

فک باز کن یا دستگاه هایرکس یک وسیله ارتودنسی است که برای گسترش فک بالا و ایجاد فضای بیشتر برای دندان‌ها استفاده می‌شود. این دستگاه با اعمال نیروی تدریجی به استخوان فک، به تصحیح تنگی فک بالا و بهبود مشکلات بایت کمک می‌کند. هایرکس بیشتر در کودکان و نوجوانان به کار می‌رود؛ زیرا در این سنین استخوان‌ها انعطاف‌پذیرتر هستند.

کاربرد دستگاه هایرکس در ارتودنسی

کاربردهای دستگاه هایرکس در ارتودنسی عبارتند از:

• کمک به هماهنگی فک بالا و پایین
• گسترش فک بالا و اصلاح تنگی آن
• بهبود مشکلات بایت (مانند کراس بایت)
• بهبود تنفس و کاهش مشکلات تنفسی ناشی از فک تنگ
• کاهش نیاز به کشیدن دندان یا جراحی‌های پیچیده در آینده
• ایجاد فضای بیشتر برای رویش دندان‌ها و جلوگیری از ازدحام

بهترین سن استفاده از دستگاه هایرکس

بهترین سن استفاده از وسیع کننده کام یا اکسپندر پالاتال بین 7 تا 14 سالگی است؛ زیرا در این دوره استخوان‌های فک هنوز در حال رشد هستند و انعطاف‌پذیر می باشند. با این‌ حال، در برخی موارد خاص، بزرگسالان نیز می‌توانند تحت درمان با هایرکس قرار بگیرند؛ اما ممکن است به جراحی کمکی نیاز داشته باشند.

طریقه نصب گسترش دهنده فک هایرکس

طریقه نصب ارتدونسی سقف دهان به شرح زیر است:

قالب‌ گیری از فک بالا

در اولین مرحله، ارتودنتیست با استفاده از مواد قالب‌گیری مخصوص، قالبی از فک بالا تهیه می‌کند. این قالب برای ساخت دستگاهی دقیق و متناسب با ساختار دهان بیمار ضروری است.

ساخت دستگاه در لابراتوار ارتودنسی

پس از قالب‌گیری، لابراتوار ارتودنسی بر اساس آن یک گسترش‌دهنده فک (هایرکس) سفارشی می‌سازد. این دستگاه معمولاً از یک پیچ میانی و دو باند فلزی تشکیل شده که روی دندان‌های آسیاب قرار می‌گیرند.

تست و تنظیم اولیه دستگاه

قبل از چسباندن دستگاه، ارتودنتیست آن را در دهان بیمار قرار داده و تنظیمات اولیه را انجام می‌دهد. این مرحله برای اطمینان از تطابق دقیق دستگاه با دندان‌ها و فک ضروری است.

چسباندن دستگاه به دندان‌ها

پلاک هایرکس با استفاده از یک چسب مخصوص دندانپزشکی روی دندان‌های آسیاب بالا محکم می‌شود. این چسب موقتی است؛ اما تا پایان درمان، دستگاه را به‌خوبی در جای خود نگه می‌دارد.

آموزش تنظیم پیچ دستگاه

در مرکز دستگاه، یک پیچ میانی وجود دارد که بیمار یا والدین باید آن را طبق دستور ارتودنتیست به‌ آرامی بچرخانند. این پیچ باعث ایجاد فشار تدریجی روی فک شده و به گسترش آن کمک می‌کند. معمولاً تنظیم پیچ سقف دهان، روزانه یا طبق برنامه مشخصی انجام می‌شود.

ارائه دستورالعمل‌ های مراقبتی و بهداشتی

پس از فعال کردن دستگاه هایرکس، بیمار باید نکاتی مانند تمیز کردن دستگاه، جلوگیری از خوردن غذاهای چسبناک و سخت و بهداشت دهان را رعایت کند. همچنین جلسات منظم معاینه برای بررسی روند درمان ضروری است.

مدت زمان استفاده از دستگاه هایرکس

مدت زمان استفاده از بزرگ کننده فک بین 3 تا 6 ماه است؛ اما بسته به شدت مشکل فکی، این مدت می‌تواند متفاوت باشد. فاز فعال گسترش فک معمولاً 3 تا 4 هفته طول می‌کشد که طی آن پیچ دستگاه روزانه تنظیم می‌شود. پس از آن، دستگاه برای چند ماه دیگر در دهان باقی می‌ماند تا استخوان جدید تثبیت شود و از بازگشت فک به حالت قبل جلوگیری شود.

عوارض دستگاه هایرکس در ارتودنسی

استفاده از دستگاه هایرکس در ارتودنسی به‌ طور کلی ایمن است؛ اما ممکن است برخی عوارض جانبی موقت ایجاد شود. عوارض آن عبارتند از:

• افزایش حساسیت دندان‌ها: حساسیت دندان‌ها به گرما یا سرما می‌تواند یکی از عوارض موقت دستگاه بازکننده فک بالا باشد.
• مشکلات در جویدن و صحبت کردن: برخی بیماران در ابتدا مشکل در جویدن یا تلفظ کلمات دارند که با گذشت زمان کاهش می‌یابد.
• درد و ناراحتی در فک و دندان‌ ها: در ابتدا ممکن است فشار ناشی از گسترش فک باعث درد یا ناراحتی در ناحیه دندان‌ها و فک شود.
• افزایش احتمال پوسیدگی دندان‌ ها: عدم رعایت بهداشت مناسب ممکن است منجر به تجمع پلاک و پوسیدگی دندان‌ها در اطراف دستگاه شود.
• سایش یا آسیب به دستگاه: در صورت استفاده نادرست یا وارد شدن فشار زیاد، دستگاه ممکن است آسیب ببیند یا از جای خود حرکت کند.
• زخم‌های دهانی و التهاب لثه: به دلیل تماس دستگاه بزرگ کننده فک پایین با لثه‌ها، ممکن است زخم‌های کوچک یا التهاب در نواحی مختلف دهان ایجاد شود.

مراقبت های لازم پس از نصب دستگاه هایرکس

پس از نصب ارتودنسی سقف دهان، رعایت مراقبت‌های مناسب به‌منظور تضمین اثربخشی درمان و جلوگیری از عوارض جانبی بسیار مهم است. در ادامه مراقبت‌های ضروری گفته شده است:

1. پرهیز از فشار زیاد یا دستکاری دستگاه: پس از تنظیم گسترش دهنده هایرکس از دستکاری دستگاه و وارد کردن فشار غیرضروری خودداری کنید تا از آسیب دیدن آن جلوگیری شود.
2. استفاده از مسواک نرم و نخ دندان: برای جلوگیری از آسیب به دستگاه و لثه‌ها از مسواک نرم و نخ دندان مخصوص ارتودنسی استفاده کنید.
3. اجتناب از غذاهای چسبناک و سخت: غذاهایی مانند آدامس، نان‌های سفت یا شکلات می‌توانند به دستگاه آسیب برسانند یا به دندان‌ها بچسبند.
4. تنظیمات منظم پیچ دستگاه: طبق دستور ارتودنتیست، پیچ دستگاه به‌طور منظم باید تنظیم شود تا فشار به‌طور تدریجی بر فک اعمال شود.
5. مراجعه منظم به ارتودنتیست : برای بررسی پیشرفت درمان و اطمینان از نصب صحیح دستگاه، باید به ارتودنتیست خود مراجعه کنید.
6. رعایت بهداشت دهان و دندان: باید به‌ طور منظم دندان‌ها و دستگاه را تمیز کنید تا از تجمع پلاک و باکتری‌ها جلوگیری شود.
7. استفاده از داروهای مسکن: اگر درد یا ناراحتی ایجاد شد، می‌توان از مسکن‌های تجویز شده توسط ارتودنتیست استفاده کرد.

سوالات متداول در مورد دستگاه ارتودنسی هایرکس

1- دستگاه هایرکس برای چه کسانی مناسب است؟

دستگاه هایرکس برای کسانی مناسب است که دارای مشکلات گسترش فک بالا مانند تنگی فک یا کراس بایت هستند. این دستگاه به‌ویژه در کودکان و نوجوانان در سنین رشد موثر است؛ زیرا استخوان‌های فک در این سنین هنوز قابلیت تغییر و انعطاف دارند. همچنین در برخی بزرگسالان با شرایط خاص، در صورت لزوم، این دستگاه می‌تواند برای گسترش فک مورد استفاده قرار گیرد.

2- غذا خوردن با اکسپندر هایرکس سخت است؟

در ابتدای استفاده از اکسپندر هایرکس، ممکن است خوردن غذا کمی سخت و دردناک باشد؛ زیرا فشار وارد شده به فک ممکن است باعث ناراحتی شود. با گذشت زمان و عادت کردن به دستگاه، فرآیند غذا خوردن راحت‌تر می‌شود.

3- چه زمانی نیاز به استفاده از دستگاه هایرکس به‌عنوان بخشی از درمان ارتودنسی وجود دارد؟

زمانی که فک‌ها به هم نمی‌رسند یا فضای فک‌ها برای دندان‌ها کافی نیست، استفاده از دستگاه هایرکس معمولاً پیشنهاد می‌شود. این دستگاه می‌تواند به باز کردن فضای لازم برای قرارگیری دندان‌ها کمک کند.

4- نصب دستگاه هایرکس ارتودنسی درد دارد؟

نصب دستگاه هایرکس معمولاً درد زیادی ندارد؛ اما ممکن است بیمار احساس ناراحتی یا فشار در فک خود داشته باشد. این درد موقتی است و معمولاً پس از چند روز به تدریج کاهش می‌یابد.

5- آیا دستگاه هایرکس باعث تغییر در ظاهر صورت می‌ شود؟

بله، دستگاه هایرکس می‌تواند در صورت استفاده صحیح، تأثیر مثبت بر تقارن صورت و شکل فک داشته باشد، به‌ویژه در صورتی که فک‌ها به درستی تنظیم شوند.

6- آیا بعد از درمان با دستگاه هایرکس نیاز به نگهدارنده است؟

بله، معمولاً بعد از درمان با دستگاه هایرکس، نیاز به استفاده از نگهدارنده‌ها برای تثبیت موقعیت جدید فک و دندان‌ها وجود دارد تا نتایج درمانی حفظ شود.

نتیجه گیری

گسترش عرضی فک بالا با دستگاه هایرکس یک روش موثر و رایج در درمان مشکلات ارتودنسی است که به اصلاح نامرتبی فک و دندان‌ها کمک می‌کند. این دستگاه با اعمال نیروی مناسب به فک بالا، فضا را برای دندان‌های دائمی فراهم می‌آورد و تقارن صورت را بهبود می‌بخشد. درمان با هایرکس معمولاً نیاز به پیگیری منظم و مراقبت دقیق دارد تا بهترین نتایج حاصل شود. در نهایت، درمان با هایرکس در ارتدونسی می‌تواند تأثیرات مثبتی بر روی سلامت دندان‌ها و کیفیت زندگی فرد داشته باشد. برای دریافت نتیجه مطلوب، مشاوره و درمان تحت نظر متخصص ارتودنسی ضروری است.

• وسایل و ابزار نوین کمکی بهداشت دهان و دندان بعد از ارتودنسی
  تاریخ انتشار : 1402-09-30تاریخ بروز رسانی : 1403-05-22


• بليچينگ دندان ( bleaching ) بهترین روش رفع زردی دندانها پس از ارتودنسی
  تاریخ انتشار : 1402-08-15تاریخ بروز رسانی : 1403-04-26


• ارتودنسی دندان چه مراحلی دارد؟
  تاریخ انتشار : 1402-06-03تاریخ بروز رسانی : 1403-05-29


• رفع مشکلات اورژانسی درمان ارتودنسی
  تاریخ انتشار : 1403-02-21تاریخ بروز رسانی : 1403-05-22


• برای رفع نامرتبی های دندان کامپوزیت ونیر بهتر است یا ارتودنسی یا لمینیت؟
  تاریخ انتشار : 1402-08-12تاریخ بروز رسانی : 1403-06-05