انواع هدگیر ارتودنسی (فیس ماسک) برای کنترل رشد فک به همراه مزایا و معایب

یکی از تجهیزات ارتودنسی که کاربرد بسیاری در اصلاح ناهنجاری های فکی دارد، هدگیر ارتودنسی است. با این که در ارتودنسی کمتر این ابزار را مشاهده کرده اید اما کاربرد گسترده ی آن در علم ارتودنسی بر هیچ متخصص ارتودنسی پوشیده نیست. هدگیر یک وسیله ارتودنسی است که از خارج از دهان، به دندان‌ها و فک نیرو وارد می‌کند. هدف از استفاده از این وسیله، غالباً اصلاح مشکلات اسکلتی است و بیشتر در کودکانی که هنوز در سن رشد قرار دارند استفاده می‌شود. این وسیله رشد فک بالا (هدگیر معمولی ) یا فک پایین (هدگیر معکوس) را محدود می‌نماید تا فک مقابل، رشد کرده و در موقعیت مناسب قرار بگیرد و به این ترتیب مشکل عدم تناسب فکها مانند جلو زدگی فک بالا اصلاح شود.

اجزای هدگیر ارتودنسی

اجزای هدگیر ارتودنسی دندان دارای دو دسته می باشد که در زیر به آن ها اشاره می کنیم :

• فیس بو

این جزء از ابعاد مختلفی ساخته شده و باید با قوس دندانی تطابق و هماهنگی لازم را داشته باشد. دو سر سیمی دارد که از هدگیر بهداخل دهان و سمت براکت ها می روند و دو سر سیمی خارج دهانی هم دارد که با دو قلاب به بند گردنی متصل می شوند. فیس بو معمولا روی دندان های مولر اول دائمی، اسپلینت و یا پلاک متحرک قرار داده می شود.

• هد کپ یا بند گردنی

برای اینکه جهت نیرو مشخص شود، این قسمت ساخته شده است. این قطعه با یک نوار نگه داشته می شود که پشت گردن (نوار هدگیر سرویکال یا پس سری)، یا نوار دیگری در بالای پشت سر(نوار هدگیر های پول) قرار میگیرد.

اجزای دیگری نیز وجود دارند، مانند رابر بند ها، فضا دهنده ها، فنرها و کویل ها که کمک میکنند فشار لازم حفظ شود تا جابه جایی دندان ها و فک به سمت عقب، به مرور زمان کمک کند.

کاربرد هدگیر ارتودنسی

هدف استفاده از هدگیر، اصلاح ناهنجاری‌های بسیار شدید دندان‌ها و مشکلات فکی می باشد. گاهی اوقات براکت‌های ارتودنسی به تنهایی قادر به اصلاح برخی از ناهنجاری‌ها نیستند. گاهی براکت‌ها می‌توانند به تنهایی ناهنجاری مورد نظر را بدون کمک از هدگیر اصلاح کنند، اما روند درمان کندتر پیش خواهد رفت.

به طور کلی هدگیر می‌تواند برای درمان ناهنجاری‌های زیر مورد استفاده قرار بگیرد:

• اورجت

زمانی که دندان‌های فک بالا بیش از حد معمول جلو آمده باشند.

• اوربایت

در این نوع ناهنجاری، دندان‌های جلویی بالا از نظر عمودی، به میزان زیادی دندان‌های جلویی فک پایین را پوشش می‌دهند.

• کراس بایت

اگر فردی دچار این نوع ناهنجاری باشد، دندان‌های فک بالا و پایین از نظر عرضی به درستی روی هم منطبق نمی‌شوند.

انواع هدگیر ارتودنسی

در ارتودنسی، دستگاه هدگیر به انواع متفاوتی تقسیم می‌شود که با توجه به شرایط بیمار، نوع مناسبی انتخاب می‌شود. در زیر انواع مختلف هدگیر را معرفی می‌کنم:

• هدگیر پشت گردنی

هدگیر پشت گردنی (Cervical Pull Headgear) یک سیم U یا W شکل ضخیم دارد که به حلقه فلزی روی دندان آسیاب وصل میشود و از طرف دیگر در تسمه ای قلاب میشود که در پشت گردن قرار میگیرد. استخوانهای گردن مهره های سرویکال (گردنی) نام دارند. هدگیر با اهرم کردن این مهره های گردن، نیرو به دندانها و فکها وارد میکند. از هدگیر پشت گردنی برای عقب کشیدن دندانهای بالا و ایجاد فضای کافی برای حرکت بیشتر دندانها استفاده میشود. هدگیر گردنی به‌خوبی به درمان ناهنجاری‌های اوربایت کمک می‌کند و در موارد لزوم، دندان‌ها را در موقعیت صحیح نگه می دارد.

• هدگیر پشت سری یا های پول

هدگیر پشت سری یا های پول (High-pull headgear) مشابه هدگیر پشت گردنی است و در آن بند یا تسمه به کمک یک سیم به دندانها وصل میشود. تفاوت این هدگیر با هدگیر پشت گردنی در این است که بندی که به سیم جلوی هدگیر وصل میشود، در پشت و بالای سر قرار میگیرد (گاهی به آن جِی هوک گفته میشود). نتیجه این طراحی بالا کشیدن دندانهاست.

اغلب از این وسیله برای بالا و عقب کشیدن دندانها یا فک و یا متوقف کردن رشد فک بالا استفاده میشود. گاهی اوقات از این وسیله برای اصلاح اپن بایت استفاده میشود. اپن بایت به وضعیتی گفته میشود که در آن دندانهای جلویی با هم تماس ندارند.

• هدگیر معکوس

هدگیر معکوس که با عنوان فیس ماسک و ریورس پول هدگیر نیز شناخته میشود، حاوی یک یا دو پد است که بر روی چانه یا پیشانی مینشیند. گاهی اوقات این نوار با پد ممکن است به واسطه یک اسکلت عمودی به هم مرتبط شوند. هدگیر با کمک پدهایی که در جلوی صورت قرار دارد، فشاری به فک و دندانها وارد میکند تا دندانهای بالا را جلوتر بکشد و آندربایت (جلوزدگی چانه) اصلاح شود.

استفاده از هدگیر ارتودنسی چه مزایایی دارد؟

• . استفاده از این تجهیزات در بسیاری از مواقع نیاز به جراحی را از بین می‌برد
• با استفاده از هدگیر ارتودنسی نیاز به کشیدن دندان‌ها نیز تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
• این دستگاه کمک می‌کند تا رشد فک قابل کنترل باشد و تعادل بین فک‌ها ایجاد شود.
• درمان‌ها با استفاده از این دستگاه سریع ‌تر و راحت‌ تر پیش می‌رود اما این تجهیزات به خصوص برای کودکانی که فک آن‌ها در حال رشد است، گزینه مناسبی خواهد بود.
• هدگیر ممکن است به بهبود مشکلات جویدن و گاز گرفتن کمک کند.
• استفاده از هدگیر می‌تواند به تصحیح و ایجاد تعادل در ظاهر صورت کمک کند.

معایب استفاده از هدگیر ارتودنسی

• استفاده از هدگیر‌ها نیاز به مراقبت و همکاری زیادی دارد؛ زیرا در صورت عدم مراقبت و توجه ممکن است به دندان‌ها و صورت آسیب وارد شود واگر استفاده ی منظم و دقیقی از آن نشود، تاثیر زیاد خود را نخواهد گذاشت.
• هنگام استفاده از هدگیر، بیمار ممکن است محدودیت در خوردن و صحبت کردن داشته باشد.
• از دیگر معایب هدگیر ارتودنسی این است که استفاده از آن ظاهر ناخوشایندی را ایجاد می‌کند و می‌تواند زیبایی صورت را تحت تأثیر قرار دهد. البته این مشکل تنها در زمان درمان وجود دارد و شما در نهایت از نتیجه ی کار راضی خواهید بود.

مراقبت‌های لازم در زمان استفاده از هدگیر مخصوص ارتودنسی

• استفاده از این دستگاه تا حدودی دشوار خواهد بود؛ اما پس از چند روز ابتدایی به آن عادت می کنید.
• در صورتی که ارتودنتیست دارو‌های مسکن را برایتان تجویز نموده است، برای کاهش درد و ناراحتی در زمان‌های تعیین شده، دارو‌های خود را مصرف نمایید.
• در زمان غذا خوردن هدگیر را از دهان خود خارج کنید، اما بعد از آن دندان‌های خود را مسواک زده و مجددا هدگیر را در جای خود قرار دهید.
• بهداشت دهان و دندان خود را به درستی رعایت کنید و اجازه باقی ماندن جرم و پلاک دندان را در بین دندان‌های خود ندهید. در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان با وجود دستگاه‌های ارتودنسی در دهان، جرم و پلاک به راحتی بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرند.
• همیشه نوار هدگیر را قبل از قوس صورت بردارید.
• هیچگاه هدگیر را به صورت یكجا با كشیدن از بالای سر یا صورت نگذارید یا برندارید.
• هنگام انجام ورزش های پربرخورد یا خشن از هدگیر استفاده نكنید.
• همیشه مطمئن شوید كه ساز و كار های ایمنی هدگیر و قوس صورت درجای خود قرار دارند تا از در رفتن ناگهانی جلوگیری شود.
• اگر در خواب قسمتی از هدگیر جدا شد با ارتودنتیست خود برای تعیین وقت ویزیت جدید تماس بگیرید و تا نوبت بعدی خود منتظر نمانید.
• هدگیر خود را در هرجلسه ی ویزیت به همراه داشته باشید و اگر مشكلی دارید با ارتودنتیست خود در میان بگذارید.

بهترین زمان استفاده از هدگیر ارتودنسی

طبق نظر متخصصان ارتودنسی، این دستگاه برای افراد در سن رشد، کارایی بسیار بهتری خواهد داشت. به همین دلیل، استفاده از هدگیر ارتودنسی برای کودکان انتخاب مناسب‌تری بوده و می‌تواند سرعت روند درمان را افزایش دهد.

در واقع این دستگاه کمک می‌کند تا بدون نیاز به جراحی، ناهنجاری دهان و دندان کودک درمان شود. یکی از دلایل مهمی‌ که متخصصان ارتودنسی شروع درمان را از سنین کودکی توصیه می‌کنند، باقی ماندن رشد استخوان در کودکان و قابلیت جابه‌جایی آنهاست. در این زمان با استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی، بسیاری از مشکلات دندان و فک سریع تر و راحت تر درمان می شوند.

آیا همچنان از هدگیر ارتودنسی استفاده می شود؟

امروزه با پیشرفت‌های بسیاری که در ارتودنسی پدیدار شده، دستگاه‌های متنوعی جایگزین هدگیر ارتودنسی شده‌اند. اما این جمله به این معنا نیست که هدگیر ارتودنسی دیگر استفاده نشده و کاربردی ندارد. در زمانی که ناهنجاری‌های دهان و دندان شدت زیادی داشته باشند، هدگیر ارتودنسی تاثیر بسیار مثبتی بر روند درمان خواهد گذاشت.

هزینه هدگیر ارتودنسی

گستردگی بازه قیمت ارتودنسی در وهله اول به این دلیل است که روش های درمان متنوع هستند و هزینه درمان با هر روش نیز متغییر است. به جز روش درمان، عواملی مانند سن بیمار، شدت مشکل بیمار و مهارت و تخصص ارتودنتیست در هزینه های این درمان تاثیرگذار است.

• آیا ارتودنسی دردناک است؟
  تاریخ انتشار : 1402-08-19تاریخ بروز رسانی : 1403-04-26


• ارتودنسی سرامیکی چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟
  تاریخ انتشار : 1402-07-12تاریخ بروز رسانی : 1403-06-05


• مهمترین عوارض و مضرات ارتودنسی کدامند؟
  تاریخ انتشار : 1402-12-26تاریخ بروز رسانی : 1403-04-26


• درمان درد ارتودنسی فک بالا و پایین
  تاریخ انتشار : 1402-11-30تاریخ بروز رسانی : 1403-04-26


• ارتودنسی پیشگیری یا پیشگیرانه چیست؟
  تاریخ انتشار : 1402-06-21تاریخ بروز رسانی : 1403-06-05