روشهای درمان ناهنجاری فک و صورت

فک بخش قدرتمند و مهمی از بدن انسان است که به کمک عضلات، تاندون‌ها و استخوان‌ها نیاز دارد تا بتواند در هماهنگی کامل وظایف خود را انجام دهد. برخی افراد دچار ناهنجاری‌های اسکلت دندانی و صورت هستند و در عملکرد فک مشکل دارند. زمانی که فک بالا و پایین به درستی روی هم قرار نگیرد، بیمار در فعالیت‌های روزمره مانند غذا‌خوردن، صحبت‌کردن و تنفس دچار مشکل می‌شود. ناهنجاری‌های فک بر اثر اختلالات مادرزادی یا بر اثر وارد شدن ضربه به صورت اتفاق می‌افتند که در هر صورت باید تحت درمان قرار بگیرند تا بیمار از عوارض آن رنج نبرد. ناهنجاری‌های فک می‌توانند شامل انحراف فک پایین به سمت چپ یا راست، عقب یا جلو بودن فک پایین، تنگ بودن فک بالا و نامتقارن بودن دو فک و قرار نگرفتن آنها در موقعیت درست و طبیعی نسبت به یکدیگر باشد. هریک از این اختلالات بسته به شدت آنها می‌توانند مشکلاتی از قبیل ساییده شدن دندان‌ها بر روی یکدیگر، ناتوانی در جویدن صحیح غذا و بلع آن، مشکلات تنفسی، احساس درد در فک، وجود مشکل در تکلم و تلفظ صحیح حروف و ... را به وجود آورند و شرایط دشواری را برای فرد ایجاد کنند. در صورت مراجعه زودهنگام و به موقع به متخصص ارتودنسی می‌توان ناهنجاری فک را بدون جراحی و تنها با ارتودنسی درمان کرد.

علت‌ ناهنجاری فک و صورت

ناهنجاری ‌های فک و دندان معمولاً یک مشکل ارثی است، یعنی می‌تواند از یک نسل به نسل بعدی منتقل شود. البته بعضی شرایط یا عادت‌هایی وجود دارند که ممکن است شکل و ساختار فک را تغییر دهند که عبارت‌اند از:

• شکاف لب و کام (لب‌شکری)
• استفاده‌ی زیاد از پستانک تا بعد از سن 3 سالگی
• استفاده‌ی طولانی‌ مدت از شیشه شیر در کودکی
• مکیدن انگشت در کودکی
• آسیب‌هایی که منجر به انحراف و جابه جایی فک می‌شوند.
• تومورهای دهانی یا فکی
• شکل بدفرم و غیرمعمول دندان‌ها یا دندان‌های نهفته
• رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان که منجر به عدم تطابق و جایگیری نامناسب مواد پرکننده‌ دندان، روکش دندان یا سیم‌کشی‌های دندان می‌شود.
• انسداد مجرای تنفس (تنفس از دهان) که ممکن است به خاطر وجود آلرژی‌ها یا بزرگی غدد یا لوزه‌ها باشد.

علائم ناهنجاری فک و صورت

با توجه به طبقه‌بندی انحراف و ناهنجاری‌ ها و کجی فک، علائم این ناهنجاری ‌ها ممکن است خفیف یا شدید باشند. علائم عمده‌ی این ناهنجاری‌ ها عبارت‌اند از:

• نامرتبی دندان‌ها
• تغییر فرم صورت
• گاز گرفتن مکرر داخل لپ‌ها یا زبان
• مشکلاتی در جویدن و گاز زدن
• مشکلاتی در صحبت کردن، مانند نوک زبانی صحبت کردن
• نفس کشیدن بیشتر از راه دهان تا از راه بینی

انواع ناهنجاری فک

ناهنجاری فک به صورت‌های مختلفی بروز می‌دهد. انواع این مشکل در ادامه ذکر شده‌اند:

جلوزدگی فک: در این اختلال دندان‌های جلویی به سمت بیرون دهان تمایل داشته و زیبایی لبخند شما را از بین می‌برند.

عقب رفتگی: در این حالت دندان‌های آسیای فک به سمت قسمت‌های داخلی دهان کشش داشته و باعث عقب رفتن فک پایین می‌شوند.

انحرافات فکی: در شرایط عادی باید خط مرکزی دندان‌های بالا و پایین در یک راستا باشند؛ اما در حالت وجود انحرافات فکی این دو خط هم راستا نبوده و دندان‌ها بهم ریختگی دارند.

دندان‌های فاصله‌دار: در برخی از کودکان به علت بزرگی فک یا کوچک بودن دندان‌ها، فاصله زیادی میان آنها ایجاد می‌شود.

دندان‌های روی هم قرار گرفته: در این شرایط فک بیش از اندازه کوچک است و یا دندان‌های فرد از حالت عادی بزرگ‌تر هستند. به همین دلیل به صورت نامنظم بر روی یکدیگر رشد می‌کنند.

اوربایت: زمانی که دندان‌های فک بالا دارای ارتفاع زیاد هستند، دندان‌های فک پایین در سقف دهان فرو می‌روند.

آندربایت: در این اختلال بخشی از دندان‌های پیشین فک بالا پوشیده می‌شوند.

کراس بایت: به حالتی که دندان‌های فک بالا به صورت نادرست بر روی دندان‌های فک پایین قرار می‌گیرند، کراس بایت گفته می‌شود.

عوارض ناهنجاری فک

خطر پوسیده شدن دندان: یک ناهنجاری فک اغلب منجر به خوردگی ناخواسته‌ای در دندان‌ها می‌شود. خوردگی و سایش مداوم دندان‌ها می‌تواند موجب ساییدگی و پوسیده شدن دندان‌ها شود.

سلامت دهان و دندان: یک ناهنجاری و انحراف فک می‌تواند به خاطر شلوغی و به‌ هم‌ ریختگی دندان‌ها به وجود آید. وقتی تعداد زیادی از دندان‌ها در یک فضای بسیار کمی رشد می‌کنند و روی‌ هم قرار می‌گیرند، در نتیجه تمیز کردن درست و مناسب دندان‌ها و لثه‌ها کاری دشوار خواهد بود.

خطر ابتلا به اختلال مفصل فکی گیجگاهی: انواع به خصوصی از مشکلانت و ناهنجاری‌ های فک ممکن است باعث بالا رفتن خطر ابتلا به اختلال مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) شود.

مزایای اصلاح فک بدون جراحی

زمانی که رشد استخوان فک کامل نشده باشد، با استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی می‌توان تغییراتی را در آن ایجاد کرد. به همین دلیل گفته می‌شود که فرزندان خود را در سنین پایین نزد دندانپزشک و ارتودنتیست ببرید تا در صورت وجود هرگونه مشکل مربوط به دهان، دندان و فک به موقع تشخیص داده شود؛ چرا که اغلب مشکلات مربوط به فک را می‌توان در سنین پایین و بدون نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری مانند جراحی فک برطرف کرد و با استفاده از روش‌های ساده‌تر درمان نمود. در ادامه برخی از مزایای درمان انحراف فک بدون جراحی را ذکر کرده‌ایم:

• کوتاه‌تر شدن طول دوره درمان

جراحی فک، نوعی جراحی پیچیده ای است که نیاز به دوره نقاهت طولانی دارد. برای انجام این جراحی اغلب نیاز است که قبل و بعد از آن، ارتودنسی انجام شود، به همین دلیل مدت زمان دوره درمان طولانی می‌شود.

• عدم تحمل درد و ناراحتی زیاد بر اثر جراحی

جراحی ارتوگناتیک جراحی است که با عوارضی از جمله درد و ناراحتی برای بیمار همراه است. بنابراین در صورتی که بیمار به موقع برای درمان مشکلات فکی خود به ارتودنتیست مراجعه کند، درمان او با استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی انجام می‌شود که درد زیادی را برای بیمار به همراه نخواهد داشت و دیگر نیازی به جراحی فک که درد زیادی را برای بیمار ایجاد می‌کند، وجود نخواهد داشت.

پیشگیری از ایجاد عوارض جراحی

جراحی فک بر حسب مورد می‌تواند عوارضی مانند خونریزی، عفونت، تورم، کبودی، درد و ... را به همراه داشته باشد که در صورت درمان به موقع و بدون جراحی هیچ کدام از این عوارض به وجود نخواهند آمد.

صرف هزینه‌های درمانی کمتر

ارتودنسی در مقایسه با جراحی فک درمان کم ‌هزینه‌تری دارد. برای انجام جراحی فک بیمار باید هزینه‌هایی را به ارتودنتیست، جراح فک و صورت، بیمارستان و سایر هزینه‌های جانبی را پرداخت کند، این در حالی است که در صورت تشخیص و درمان به موقع، بیمار تنها هزینه‌های مربوط به ارتودنسی را پرداخت خواهد کرد.

درمان ناهنجاری فک با ارتودنسی

اصلاح ناهنجاری‌های فکی در بزرگسالان بعد از سنین بلوغ به دلیل تکمیل رشد استخوان‌های فک، طرح درمان متفاوت، پیچیده و پرهزینه‌تری دارد. ارتودنسی کاموفولاژ یا ارتودنسی بدون جراحی فک، یکی از طرح درمان‌های اصلاح عقب بودن فک پایین در بیماران بزرگسالی است که به این ناهنجاری دچار هستند. در این شیوه درمانی، متخصص ارتودنسی با عقب بردن قوس‌ دندانی فک بالا و جلو آوردن قوس دندانی فک پایین به شکل همزمان، تلاش می‌کند این ناهنجاری را با کشیدن دندان و یا بدون کشیدن دندان برطرف کند. در روش جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی (ارتودنسی کاموفلاژ) اگر مشکل عقب ماندگی خفیف یا متوسط باشد، می‌توان از این روش استفاده نمود. در این روش هدف عقب بردن قوس دندانی بالا و همچنین جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی کاموفلاژ در قوس دندانی پایین می باشد. در روش ارتودنسی نیز در حالتی که مشکل فک پایین خفیف است، از Chin cap و همچنین دستگاه های ارتودنسی برای ممانعت از رشد فک و کاهش سرعت آن استفاده می شود. همچنین درمان ارتودنسی می تواند در جهت تنظیم مجدد عملکردهای دهان مانند گفتار، جویدن و گفتار مؤثر باشد.

درمان ناهنجاری فک بدون جراحی

ارتودنسی با کمک روش‌ها و دستگاه‌های بسیار متنوع می‌تواند برای درمان تمامی مشکلات فکی کاربرد داشته و نقش مؤثری را از خود بر جای بگذارد. روش‌های ارتودنسی برای درمان مشکلات فکی عبارتند از:

• روش‌های ارتودنسی متحرک

از وسایل متحرک در این روش استفاده می‌شود. یکی از این دستگاه‌های متحرک که در سنین کودکی بسیار کاربرد مؤثری دارد، دستگاه فانکشنال است.

• روش‌های ارتودنسی ثابت

در این روش از سیم‌ها و براکت‌های ثابت استفاده می‌شود. دوره‌های این روش بین 1 تا 3 سال زمان می‌برد و با به حرکت در آوردن دندان‌ها موقعیت فکی آنها را به جایگاه صحیح منتقل می‌کند.

---

آدرس : کرج ، خیابان شهید بهشتی ، بین چهار راه طالقانی و میدان شهدا ، ساختمان پزشکان شاهکرم، طبقه 11
تلفن : 09106106848 - 02632247810

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• درمان مشکلات اسکلتی فک با ارتودنسی و فانکشنال
  تاریخ انتشار : 1402-09-12تاریخ بروز رسانی : 1403-04-26


• انواع ناهنجاری های فکی کدامند؟
  تاریخ انتشار : 1402-06-03تاریخ بروز رسانی : 1403-05-29


• ارتوسرجری یا جراحی ارتوگناتیک چیست؟
  تاریخ انتشار : 1402-07-15تاریخ بروز رسانی : 1403-04-26


• درمان تنگی فک بالا (Palatal Expander) با ارتودنسی
  تاریخ انتشار : 1402-08-08تاریخ بروز رسانی : 1403-06-05


• مال اکلوژن چیست و چگونه درمان می شود؟
  تاریخ انتشار : 1402-07-30تاریخ بروز رسانی : 1403-04-26

نظرات کاربران درباره این مطلب :رها میرلوحی [ 1402-07-03 ]
سلام دکتر من ۱۹سالمه و دندانهای مرتبی دارم اما فکم کجه و این توی عکسا و فیلم هام خیلی واضحه ،و مشکل تنفسی و جویدن هم ندارم فقط قرینه نیست و کجه منو آزار میده .ایا نیاز به عمل جراحی دارم یا ارتودنسی؟

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :