علل پوسیدگی دندانها؛ راههای پیشگیری و درمان

پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان است که به تدریج باعث خرابی ساختار دندان و ایجاد حفره می‌شود. این مشکل می‌تواند از طریق عدم رعایت بهداشت دهان، مصرف زیاد قند و مواد غذایی اسیدی و همچنین برخی شرایط مانند ارتودنسی ایجاد شود. پوسیدگی دندان در مراحل اولیه به سختی قابل مشاهده است، اما با گذر زمان علائمی همچون بوی بد دهان، حساسیت به غذاها و نوشیدنی‌های سرد یا گرم و درد دندان ظاهر می‌شود. اگر مینای دندان از بین برود و پوسیدگی پیشرفت کند، ممکن است نیاز به عصب‌کشی دندان خراب یا حتی کشیدن دندان باشد. اما با رعایت بهداشت دهان و استفاده از دهانشویه مناسب، خمیردندان ضد پوسیدگی و روش‌های درمانی می‌توان از بروز و پیشرفت پوسیدگی دندان جلوگیری کرد.

پوسیدگی دندان چیست؟

پوسیدگی دندان وضعیتی است که در آن باکتری‌ها و اسیدهایی که از تجزیه غذاها تولید می‌شوند، به سطح دندان حمله کرده و باعث ایجاد حفره و آسیب در ساختار دندان می‌شود. این حفرات می‌توانند از نقاط کوچکی شروع شده و به مرور موجب از بین رفتن مینای دندان شوند.

انواع و شدت پوسیدگی دندان

حفره‌هایی که در اثر پوسیده شدن دندان به وجود می‌آیند، مراحل پوسیدگی دندان در 6 کلاس یا مرحله طبقه‌بندی می‌شوند:

1. پوسیدگی سطحی و قابل مشاهده
2. پوسیدگی سطحی اما غیرقابل مشاهده
3. پوسیدگی بین دندانی
4. پوسیدگی تا لبه دندان
5. پوسیدگی تا خط لثه
6. پوسیدگی گسترده

علل اصلی پوسیدگی دندان

این عوامل عبارتند از:

• رژیم غذایی نامناسب و استفاده زیاد از مواد قندی
• بهداشت دهان و دندان ضعیف و بیماریهای دهان
• عدم دریافت فلوراید کافی
• پوسیدگی دندان ارثی
• کمبود بزاق دهان
• داشتن بیماری‌هایی چون دیابت
• استعمال دخانیات
• مستعد بودن سطح دندان و مقاومت کم آن در برابر اسید
• ایجاد پلاک‌های میکروبی بر سطح دندان

عوارض پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان می‌تواند به مرور زمان منجر به مشکلات و عوارض متعددی شود که بر سلامت عمومی بدن تاثیرگذار هستند. در ادامه به برخی از مهمترین عوارض پوسیدگی دندان اشاره می‌کنم:

• درد و عفونت‌های دهانی
• دندان خراب و از دست دادن دندانها
• مشکلات تغذیه
• زایمان زودرس و وزن کم کودک
• مشکلات قلبی عروقی
• دیابت و مشکلات قند خون
• عفونت‌های تنفسی
• ناباروری و اختلال در نعوظ
• زوال عقلی و بیماری‌های کلیوی

علائم پوسیدگی دندانها

• علائم پوسیدگی دندان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• درد یا تنش در دهان، به ویژه هنگام خوردن غذاهای گرم یا سرد.
• حساسیت دندان به غذاهای شیرین یا اسیدی.
• ایجاد حفره در دندان
• خونریزی لثه یا التهاب لثه.
• بوی بد دهان ناشی از پوسیدگی یا طعم ناخوشایند در دهان.
• تغییرات در رنگ یا ظاهر دندان، از جمله لکه‌های سیاه یا سفید.
• احساس خستگی یا سنگینی در دهان.
• شکستگی یا تغییر در شکل دندان.

ارتباط ارتودنسی و پوسیدگی دندانها

وجود براکت‌ها، سیم‌ها و سایر اجزای ارتودنسی در دهان می‌تواند فرآیند مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را سخت‌تر کند که این مسئله می‌تواند به تجمع پلاک و افزایش خطر پوسیدگی دندان در ارتودنسی منجر شود. اجزای ارتودنسی نیز می‌توانند محل جمع شدن مواد غذایی و باکتری‌ها باشند، که در صورت عدم رعایت بهداشت مناسب، به پوسیدگی دندان منجر می‌شود.

روشهای درمان و ترمیم پوسیدگی دندان

روش‌های درمان پوسیدگی دندان بسته به شدت و محل پوسیدگی متفاوت است. در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنم:

1. فلوراید تراپی: در موارد اولیه پوسیدگی که بسیار جزئی است، فلوراید تراپی می‌تواند به بازسازی مینای دندان کمک کند. فلوراید به تقویت دندان‌ها و معکوس کردن فرآیند پوسیدگی بسیار کمک می‌کند.
2. پر کردن پوسیدگی دندان : در این روش، دندانپزشک ابتدا بخش پوسیده دندان را برداشته و سپس حفره ایجاد شده را با موادی مانند کامپوزیت یا آمالگام پر می‌کند.
3. روکش (کراون) دندان: در مواردی که قسمت بزرگی از دندان آسیب دیده باشد، از یک روکش برای بازگرداندن شکل و عملکرد دندان استفاده می‌شود.
4. درمان روت کانال و عصب کشی دندان خراب : اگر پوسیدگی به پالپ دندان رسیده باشد، درمان روت کانال (عصب‌کشی) لازم است. در این روش، عصب دندان و بافت‌های آسیب دیده تخلیه و سپس فضا پر می‌شود.
5. کاشت دندان: اگر پوسیدگی به قدری پیشرفته باشد که باعث از دست رفتن دندان شود، ممکن است نیاز به کاشت دندان باشد. این روش شامل جراحی کوچک برای قرار دادن یک پایه تیتانیوم در فک و سپس نصب دندان مصنوعی بر روی آن است.
6. کشیدن دندان: در موارد بسیار شدید که دندان به هیچ وجه قابل ترمیم نیست، ممکن است کشیدن دندان تنها راه حل باشد. پس از این، ممکن است نیاز به ایمپلنت یا پروتز داشته باشید.

بهترین دهانشویه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان

• دهانشویه‌های حاوی فلوراید می‌توانند به محافظت از مینای دندان کمک کرده و یک روش توقف پوسیدگی دندان هستند.
• دهانشویه‌های ضد باکتری می‌توانند به کاهش تشکیل پلاک و باکتری‌های مضر در دهان کمک کند. این امر می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های لثه و دندان پوسیده کمک کند.
• برای افرادی که دهان‌های حساسی دارند یا به الکل حساسیت دارند، دهانشویه‌های بدون الکل می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند.

خمیردندان مناسب ضد پوسیدگی دندان

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، انتخاب خمیردندانی که حاوی فلوراید باشد یکی از بهترین گزینه‌ها است. در ادامه چند ویژگی یک خمیردندان مناسب برای پیشگیری از پوسیدگی دندان آورده شده است:

• حاوی فلوراید: این ماده به تقویت مینای دندان کمک کرده و می‌تواند به معکوس کردن پوسیدگی‌های اولیه و خرابی دندان کمک کند.
• خاصیت ضد باکتری: برخی خمیردندان‌ها حاوی ترکیبات ضد باکتری هستند که به کاهش جمعیت باکتری‌های مضر در دهان کمک کرده و از تشکیل پلاک دندانی جلوگیری می‌کنند.
• توجه به ترکیبات دیگر: برخی از خمیردندان‌ها حاوی مواد اضافی مانند کلرهگزیدین (برای پیشگیری از بیماری‌های لثه) و مینرال‌های دیگر هستند که می‌توانند به سلامت دندان و لثه کمک کنند.
• فاقد مواد ساینده بالا: انتخاب خمیردندانی که مواد ساینده ملایم‌تری دارد به جلوگیری از آسیب به مینا و دندان‌ها کمک می‌کند.

پیشگیری از پوسیدگی دندان

روش های پیشگیری از پوسیدگی دندان به شرح زیر است:

• بعد از خوردن یا نوشیدن با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
• به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
• از سیلانت‌های دندانی کمک بگیرید.
• غذاهای سالم و سبزیجات بخورید.
• فلوراید تراپی کنید.

نتیجه گیری

پوسیدگی دندان نه تنها باعث مشکلات دهانی بلکه می‌تواند منجر به از دست دادن دندان‌ها شود. برای جلوگیری از این عارضه، رعایت بهداشت دهان و مراجعه منظم به دندانپزشک بسیار مهم است. با استفاده از دهانشویه‌ها و خمیردندان‌های ضد پوسیدگی و همچنین مراقبت‌های بهداشتی مناسب، می‌توان از ایجاد و پیشرفت پوسیدگی جلوگیری کرد.

• علت نامرتبی و بهم ریختگی دندانها بعد از بیست سالگی
  تاریخ انتشار : 1402-12-14تاریخ بروز رسانی : 1403-06-05


• مهمترین علل و عوامل از دست دادن دندان ها
  تاریخ انتشار : 1403-06-10تاریخ بروز رسانی : 1403-06-28


• روشهای درمان و رفع فوری دندان درد
  تاریخ انتشار : 1403-03-08تاریخ بروز رسانی : 1403-06-28