ارتودنسی به زبان ساده، چه کسانی به ارتودنسی نیاز پیدا می کنند؟

ارتودنسی دندان (Orthodontics) یعنی علم، دانش و مهارت اصلاح دو مشکل نامنظمی یا ناهماهنگی دندان‌ها و روابط نادرست و غیر طبیعی بین فکی. به عبارتی هر زمان دندان‌ها و فک‌ها هماهنگی، نظم و تراز طبیعی خود را از دست دهند، یک ارتودنتیست وارد عمل شده و با روش‌های مختلفی، اقدام به اصلاح، منظم و هماهنگ کردن آنها می‌کند. درمان ارتودنسی روشی است که با ایجاد یک فشار ملایم در دندان‌ها موجب حرکت دادن آنها می‌شود تا چینش و ظاهر دندان‌ها اصلاح شود، فاصله میان دندان‌ها از بین برود و کارکرد دندان‌ها و سلامت دندان، لثه و استخوان فک در بلند مدت تأمین شود. معمولاً بهتر است که درمان ارتودنسی در کودکی و سنین پایین انجام شود؛ چراکه هرچه سن فرد بالاتر برود و استخوان فک محکم‌تر شود، جابجایی دندان‌ها و حرکت آنها درون استخوان فک، مشکل‌تر خواهد بود. با این حال در هر سنی می‌توان از تکنیک‌های مناسب برای ارتودنسی بهره برد. دندان های کج، اعتماد به نفس فرد را مختل می کند و مراقبت از دهان را دشوار می سازد. در حالی که دندان های صاف به کاهش خطر پوسیدگی دندان و ایجاد بیماری های پریودنتال در دوران کودکی کمک می کنند.

مزایای ارتودنسی

صرف نظر از اینکه دندان های شما کاملاً مرتب شده و طرح لبخند زیباتری به دست خواهید آورد، مزایای دیگر ارتودنسی دندان عبارتند از:

• راحت تر مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و خلاصه تمیز کردن بی دردسر و سریع دندان ها.
• کاهش خطر پوسیدگی دندان ها (در دندان های نامرتب پوسیدگی بسیار شایع است).
• کاهش خطر التهاب، عفونت و سایر مشکلات لثه.
• کاهش احتمال ایجاد جرم های دندانی.
• کاهش هزینه های دندانپزشکی (وقتی دندان ها مرتب باشند و به موقع تمیز شوند مشکلی ایجاد نمی شود).
• بهبود اعتماد به نفس (مخصوصا در کودکان و نوجوانان).
• افزایش طول عمر دندان.

انواع ارتودنسی دندان

ارتودنسی دندان انواع مختلفی دارد که می‌تواند شامل چند تقسیم بندی مختلف شود؛ اما برای درک بهتر در اینجا بر اساس نوع ابزار و عملکرد آنها تقسیم بندی می کنیم. به طور کلی ارتودنسی به 2 دسته متحرک و ثابت تقسیم می‌شود.

1- ارتودنسی ثابت

در ارتودنسی ثابت ، برای یک مدت طولانی از تجهیزات خاصی به صورت ثابت، برای تراز کردن دندان ها استفاده می شود. در تمام طول مدت درمان این ابزار باید در دهان قرار داشته باشند و به هیچ عنوان خارج نشوند (مگر تحت نظر و توسط دندانپزشک). این روش معمولاً برای افرادی استفاده می‌شود که وضعیت دندانی پیچیده‌ای دارند و بیمار باید ماهی یک بار به متخصص مراجعه کند تا بر اساس روند بهبود، پلاک‌ها تنظیم و فیکس شوند. ارتودنسی با بریس (براکت و سیم) که یک شیوه مرسوم و قدیمی است خود از انواع مختلفی تشکیل شده است که بر اساس جنس و نحوه کارکرد به موارد زیر تقسیم می‌شود:

• ارتودنسی با بریس فلزی: یک از رایج ترین انواع ارتودنسی ثابت است .
• ارتودنسی سرامیکی: که در آن از بریس هایی از جنس سرامیک استفاده می‌شود.
• ارتودنسی لینگوال یا پشت دندانی: در این روش، سیم و براکت در پشت دندان نصب می‌شوند و قابل دیدن نیستند؛ اما از این روش درمان برای مشکلات ساده تر استفاده می‌شود.
• ارتودنسی دیمون: در ارتودنسی دیمون از براکت‌هایی استفاده می‌شود که قابلیت باز و بسته شدن دارند.

2- ارتودنسی متحرک

در این شیوه درمانی، از ابزار ارتودنسی استفاده میشود که لزومی ندارد برای یک مدت طولانی و تا پایان درمان آنها را در دهان قرار داد. این ابزار معمولاً در طول شبانه روز نزدیک 22 ساعت باید در دهان قرار بگیرند. در این روش یک قالب از دندان های فک بالا و پایین گرفته و در نهایت یک پلاک برای دندان ها آماده می‌شود که شما می‌توانید آن را هر زمان که احساس ناراحتی کردید از دهان خود خارج کنید. این نوع ارتودنسی دندان هم، انواع مختلفی دارد:

4 نوع ابزاروجود دارد که در دسته ی ارتودنسی متحرک قرار می گیرد:

1. ارتودنسی نامرئی: الاینر شفاف به دلیل بی رنگ بودن کل پلاک، یکی از پرطرفدارترین انواع ارتودنسی متحرک است.
2. ارتودنسی متحرک زد اسپرینگ: برای جلو کشیدن دندان هایی که به عقب رفته اند استفاده می‌شود.
3. بریس های هاولی: برای به عقب کشیدن دندان های فک بالایی که بیش از حد جلو باشند.
4. ریتینر: نگهدارنده ارتودنسی که پس از پایان درمان برای تثبیت موقعیت جدید دندان ها استفاده می شود.

چه کسانی به ارتودنسی نیاز پیدا می کنند؟

در موارد زیر به گروه‌هایی از افراد اشاره کرده‌ایم که می‌توانند با کمک ارتودنسی به درمان و رفع مشکلات خود بپردازند:

اگر دندان‌های نامرتب و کج دارید به ارتودنسی نیاز دارید تا بتوانید دندان‌های شلوغ و کج خود را صاف کنید. با استفاده از این درمان، دندان‌های شما به موقعیت بهتری منتقل خواهد‌شد.

افرادی که دندان‌های شلوغ دارند یا افرادی که دندان‌هایشان رشد نکرده و دچار فاصله بین دندانی هستند هم کاندیدای انجام ارتودنسی خواهند‌بود.

کسانی که دچار فاصله بین دندانی شده‌اند یا به دلیل افتادن و ازدست‌دادن دندان‌ها و عدم رشد مجددشان، ظاهری نامناسب دارند که با کمک ارتودنسی می‌توان آن را برطرف کرد.

دسته بعدی افرادی هستند که دندان‌های بالایی و جلویی در آنها به‌صورت بیرون‌زده است و ظاهری نامناسب دارند. این دندان‌های بیرون‌زده و برجسته بیشتر از حالت معمول امکان آسیب‌دیدگی دارند. این افراد با کمک درمان ارتودنسی می‌توانند مجدد دندان‌های خود را به خط نرمال خود برگردانند.

افرادی‌که در برخورد فک بالا و پایین خود دچار مشکل هستند هم به درمان‌های ارتودنسی نیاز دارند.

کسانی که دندان‌های پایینی جلو زده دارند هم جز دسته‌ای هستند که باید ارتودنسی کنند.

در برخی افراد اندازه‌ی فک بالا و پایین متناسب نیست. هنگامی که نیمه پایینی فک خیلی کوچک است، باعث می‌شود که فک بالا در هنگام بسته‌شدن فک آویزان شود. به این حالت اوربایت می‌گویند. حالت برعکس زمانی است که نیمه پایینی فک بزرگ‌تر از نیمه بالایی است که به آن آندربایت می‌گویند. این افراد هم به درمان ارتودنسی برای رفع ناهنجاری‌های فک نیاز دارند.

مراحل انجام ارتودنسی

برای انتخاب شیوه ارتودنسی لازم است ابتدا مراحل تشخیص مشکلات فک و دندان‌ها انجام شود. بنابراین مراحل انجام ارتودنسی با تصویربرداری و معاینه آغاز می‌شود.

1. قالب گیری از فک و دندان‌ها
2. عکس‌برداری رادیولوژی برای ارتودنسی
3. تصویر‌برداری رنگی برای مراحل ارتودنسی دندان
4. معاینه بیمار و بررسی دهان
5. بررسی روش‌های متفاوت ارتودنسی
6. شروع درمان ارتودنسی با براکت‌گذاری
7. ادامه درمان ارتودنسی در فواصل زمانی مشخص شده
8. استفاده از نگهدارنده و خارج کردن براکت ها

مراقبت در هنگام ارتودنسی

بخش بسیار مهمی از فرایند انجام ارتودنسی، مربوط به مراقبت‌های لازم بعد از گذاشتن براکت‌ها و بعد از درآوردن سیم‌ها و براکت‌ها است. موارد زیر را به خاطر داشته‌باشید:

در طول مدتی که دستگاه در دهان قرار دارد، بسته به نوع براکت‌ها (ثابت یا متحرک) باید اصول تمیزکردن، رعایت بهداشت دهان و دندان و مراقبت‌های لازم در زمان غذا‌خوردن و ورزش را رعایت کرد.

معمولاً افرادی که ارتودنسی انجام می‌دهند باید از کش ارتودنسی مخصوص، مسواک ارتودنسی، نخ دندان ارتودنسی و ابزارهای مراقبتی مشابه استفاده کنند. این وسایل همگی مخصوص ارتودنسی دندان ساخته‌شده‌اند.

مراقبت و تمیزکردن دندان‌ها در هنگام ارتودنسی هم اهمیت زیادی دارد. جمع‌شدن مواد غذایی و رعایت‌نکردن بهداشت دهان و دندان می‌تواند موجب پوسیدگی دندان‌ها و خرابی آنها شود و روی نتیجه‌ی نهایی تأثیر دارند. رعایت اصول بهداشتی برای کاهش عوارض ناشی از ارتودنسی هم ضرورت دارد. زرد‌شدن دندان‌ها در ارتودنسی می‌تواند در اثر تمیزنکردن دندان‌ها و عدم رعایت اصول بهداشت دهان و دندان ایجاد شود.

افرادی که ارتودنسی دارند حتماً باید در خصوص مصرف برخی غذاها محتاط باشند. مصرف غذاهای اسیدی و نوشابه‌های گازدار، جویدن آدامس و شکلات‌های سفت و کش‌دار، گاززدن سیب و میوه‌های سفت یا موارد مشابه همگی از مهم‌ترین اصول مراقبت بعد از ارتودنسی است.

زمان مناسب انجام ارتودنسی

درمان ارتودنسی با وارد کردن فشار به فک و دندان ها برای حرکت دادن آنها به موقعیت های مناسب، انجام می شود. بهترین سن برای این درمان، هفت سالگی است. در این سن کودکان هم دندان دائمی و هم دندان شیری دارند. متخصص ارتودنسی کودکان می تواند با مشاهده رشد فک، صورت و دندان های دائمی از طریق معاینه منظم، زمان مناسب درمان را تعیین کند.

مدت زمان ارتودنسی

مدت زمان درمان ارتودنسی دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد. به عنوان مثال نوع و شدت ناهنجاری دندان‌ها و فک‌ها، میزان اصلاح مورد نیاز و روش درمانی که متخصص ارتودنسی انتخاب کرده تأثیر زیادی روی این مدت زمان دارند. بر اساس این عوامل مدت زمان متفاوت است و بین یک تا چند سال می‌تواند متغیر باشد. به طور معمول، مدت زمان درمان ارتودنسی برای بیشتر بیماران بین یک تا دو سال است؛ اما برای برخی افراد با ناهنجاری‌های شدید و پیچیده مانند جابجایی بیش از حد دندان‌ها یا نوک دندان‌هایی که به شدت به داخل یا خارج از لثه فرو می‌روند، ممکن است مدت زمان درمان بیشتر از دو سال باشد. در هر صورت، متخصص ارتودنسی شما پس از بررسی و ارزیابی دقیق ناهنجاری‌های دندانی و فکی شما به شما توضیح خواهد داد که مدت زمان درمان در شرایط شما چقدر است و چه روش درمانی را پیشنهاد می‌دهد. در طی درمان ارتودنسی، شما باید به صورت دوره‌ای برای بررسی و تنظیم دستورالعمل‌های درمانی به مطب متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.

هزینه ارتودنسی

برای هزینه ارتودنسی، به دلیل اینکه شرایط بیمارها با یکدیگر متفاوت است و قیمت ارتودنسی کاملاً وابسته به میزان و نوع ناهنجاری دارد، به طور دقیق و واضح نمی توان یک قیمت مشخص را اعلام کرد.

عوارض ارتودنسی

درست است که روش درمان ارتودنسی را می‌توان یکی از بهترین روش‌های درمانی برای رفع انواع ناهنجاری‌های دندان و فک در نظر گرفت؛ اما این روش بدون عوارض هم نیست. برخی از عوارض ممکن است در اثر عدم مراقبت و تمیزکردن دندان‌ها در هنگام ارتودنسی یا رعایت اصول مراقبتی بعد از درمان به وجود آید. برخی از عوارض ارتودنسی عبارت‌اند از:

• درد
• تحلیل ریشه دندان
• ازبین‌رفتن دندان‌ها
• اختلال گیجگاهی فکی
• مشکلات گفتاری
• زردشدن دندان‌ها
• شیب‌دارشدن دندان‌ها بعد از ارتودنسی
• جرم‌گرفتن دندان‌ها
• پوسیدگی دندان‌ها
• آسیب‌های پریودنتال
• آسیب مینای دندان.

البته بروز این عوارض تا حد زیادی به کیفیت کار، روش مورداستفاده، میزان مهارت متخصص ارتودنسی، استفاده از ابزارهای مختلف، شرایط و سن بیمار و میزان رعایت اصول مراقبتی توسط بیمار بستگی دارد.

---

آدرس : کرج ، خیابان شهید بهشتی ، بین چهار راه طالقانی و میدان شهدا ، ساختمان پزشکان شاهکرم، طبقه 11
تلفن : 09106106848 - 02632247810

نظرات کاربران درباره این مطلب :بتول محمدزاده [ 1402-07-06 ]
دختر من 10 سالشه و دندان های فک بالاییش جلو تر از حالت عادی می باشد و خیلی اذیت میشه با ارتودنسی مشکلش حل میشه و چند وقت باید استفاده کنه

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :