سن مناسب و دلایل نیاز به کشیدن دندان عقل بالا و پایین

دندان عقل که به عنوان سومین دندان آسیای بزرگ شناخته می‌شود، معمولاً در اواخر دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی رشد می‌کند. این دندان‌ها اغلب به دلیل نداشتن فضای کافی در فک، نهفته یا نیمه نهفته باقی می‌مانند و مشکلاتی مانند التهاب لثه، درد، عفونت و حتی آسیب به دندان‌های مجاور ایجاد می‌کنند. کشیدن دندان عقل می‌تواند در جلوگیری از این مشکلات مؤثر باشد، اما این کار همیشه ضروری نیست. در این مطلب به بررسی سن مناسب کشیدن دندان عقل، روش‌های انجام آن و نکات مربوط به مراقبت‌های پس از جراحی می‌پردازیم.

دندان عقل چیست ؟

دندان عقل، آخرین دندان‌های آسیای بزرگ در هر طرف فک هستند که معمولاً بین سنین 17 تا 25 سالگی رشد می‌کنند. تعداد دندان عقل در هر فرد چهارتا یا کمتر بوده و در انتهای فک رشد می‌کنند. در برخی افراد ممکن است دندان عقل به دلیل کمبود فضا در فک، زاویه‌ی نامناسب رویش و ... به طور کامل از لثه‌ها بیرون نزند و با گیرکردن داخل لثه یا استخوان فک، مشکلاتی مانند دندان عقل نهفته را ایجاد کند.

آیا کشیدن دندان عقل ضروری است ؟

خیر، اگر دندان عقل به طور کامل از لثه‌ها بیرون زده باشد و فشاری بر دندان‌های دیگر وارد نکند، نیازی به کشیدن آن نیست. در برخی افراد که دندان عقل آن‌ها در لثه یا استخوان فک گیر کرده باشد، به دلیل اینکه احتمال ایجاد مشکلاتی مانند عفونت، پوسیدگی، فشار بر دندان‌های دیگر و جابه‌جایی آن‌ها وجود دارد توصیه می‌شود تا از جراحی دندان عقل استفاده کنند. برخی افراد ممکن است رشد طبیعی دندان را تجربه کنند اما نیاز به کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی داشته باشند. در این حالت نیز کشیدن دندان برای ارتودنسی ضروری است.

در چه صورت باید دندان عقل را کشید ؟

درصورتی‌که در اثر رشد دندان عقل عوارض و نشانه‌های زیر ایجاد شوند نیاز است تا دندان عقل کشیده شود:

• ناراحتی و درد کشیدن دندان عقل، لثه‌ها یا استخوان‌های فک
• ورم لثه
• فشار به سایر دندان‌ها و جابه‌جایی آن‌ها
• ایجاد ناهنجاری‌های فک مانند مشکل در جویدن یا باز و بسته کردن فک
• خرابی و پوسیدگی دندان‌های اطراف دندان عقل
• افزایش فشار به سینوس‌ها
• کمبود فضا برای دندان‌ها هنگام نیاز به به ارتودنسی دندان

تاثیر کشیدن دندان عقل بر فرم فک و صورت

کشیدن دندان عقل اگر چه ممکن است در روزهای اول باعث ایجاد تغییرات ظاهری موقتی مانند ورم صورت و کبودی جزئی شود اما معمولا تاثیر دائمی روی فرم فک و صورت ندارد.

روشهای کشیدن دندان عقل

درصورتی‌که افراد شرایط کشیدن دندان عقل را داشته باشند می‌توان از دو روش غیرجراحی و جراحی برای برداشتن دندان عقل استفاده کرد:

کشیدن دندان عقل بدون جراحی

اگر دندان عقل رشد طبیعی داشته باشد، به طور کامل از لثه بیرون زده باشد و ریشه‌های آن به استخوان فک پیچیده نشده باشند، می‌توان بدون جراحی و با روش‌های مرسوم دندانپزشکی، آن را کشید. برای کشیدن دندان عقل بدون جراحی، ابتدا بی‌حسی موضعی ایجاد می‌شود تا حین کشیدن دندان، دردی احساس نشود. سپس بافت‌های اطراف دندان دستکاری می‌شوند و اتصال آن‌ها به دندان از بین می‌رود. در این حالت، با استفاده از ابزار مخصوص می‌توان به راحتی دندان را تکان داده و از فک بیرون کشید.

جراحی کشیدن دندان عقل

اگر دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته باشد (بخش کمی از آن از زیر لثه بیرون زده باشد) نمی‌توان با روش‌های معمول دندانپزشکی آن را کشید. در این حالت نیاز به جراحی کشیدن دندان عقل وجود دارد. در این جراحی، ابتدا بی‌حسی موضعی یا در برخی افراد با بی‌هوشی عمومی انجام می‌شود. سپس لثه و در برخی موارد استخوان فک برش می‌خورد تا دندان عقل نمایان شود. با استفاده از ابزار مخصوص، دندان عقل به قطعات کوچکتر تقسیم می‌شود و پس از خارج‌شدن کامل آن از فک، جای جراحی بخیه زده می‌شود.

سن مناسب کشیدن دندان عقل

بهترین زمان کشیدن دندان عقل وابسته به شرایط افراد و وضعیت رشد دندان عقل آن‌ها دارد. اما به طور کلی توصیه می‌شود تا در صورت نیاز، دندان عقل در سنین بالای 18 سال (18 تا 25 سالگی) کشیده شود. در این سنین ریشه‌ی دندان عقل کامل رشد نکرده و استخوان فک نرم‌تر است، بنابراین کشیدن دندان عقل عوارض کمتری خواهد داشت.

کشیدن دندان عقل بالا راحت تر است یا پایین

کشیدن دندان عقل بالا راحت‌تر از دندان عقل پایین است. دلیل این مسئله این است که استخوان فک بالا نرم‌تر است، دسترسی بهتری برای کشیدن دارد و ریشه‌های دندان عقل بالا معمولا کوتاه‌تر از دندان عقل پایین هستند.

مراقبتهای پس از کشیدن دندان عقل

برای کاهش عوارض و بهبود سریع‌تر پس از کشیدن دندان عقل، لازم است تا نکات زیر را رعایت کنید:

• دو روز اول، دهان خود را نشویید و تف نکنید، زیرا باعث جداشدن لخته‌های خون می‌شوند. پس از یک تا دو روز می‌توانید از دهانشویه استفاده کنید و مسواک بزنید اما سعی کنید مسواکتان به جای دندان کشیده شده برخورد نکند.
• حداقل دو روز پس از کشیدن دندان عقل، از مصرف نوشابه، دخانیات، غذاهای سفت مانند آجیل، غذاهای داغ و چسبنده مانند تافی خودداری کنید.
• با زبان خود، جای دندان را لمس نکنید.
• خونریزی از محل دندان در 24 ساعت اول طبیعی است. برای کاهش خونریزی، گاز استریل را روی محل جراحی قرار داده و با گازگرفتن، محکم فشار دهید تا خونریزی بند بیاید. این کار را هر 20 دقیقه تکرار کنید. درصورتی‌که خونریزی بند نیاید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
• چند روز اول پس از کشیدن دندان با قراردادن بالش بیشتر زیر سر خود، ارتفاع سر خود را بالا نگه دارید.
• به مدت حداقل 2 تا 3 روز از فعالیت‌های بدنی زیاد دوری کنید.
• ورم صورت تا چندین روز پس از کشیدن دندان عقل طبیعی است. برای کاهش ورم صورت می‌توانید بلافاصله پس از کشیدن دندان عقل و تا 24 ساعت، از کمپرس یخ روی صورت خود استفاده کنید.
• داروهای تجویزشده شامل آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها هستند و لازم است طبق دستور پزشک و به طور مرتب مصرف کنید.
• بخیه‌ جراحی دندان عقل معمولا به طور خودبه‌خودی جذب می‌شوند. برای برداشتن بخش باقیمانده می‌توانید 1 تا 7 روز پس از جراحی به پزشک خود مراجعه کنید.
• یک هفته‌ی اول پس از کشیدن دندان عقل، از خوراکی‌های نرم شامل آبمیوه‌ها، سیب‌زمینی و تخم‌مرغ له‌شده و سوپ استفاده کنید. از نوشیدن با نی خودداری کنید.

خطرات و عوارض کشیدن دندان عقل

کشیدن دندان عقل معمولا با عوارض جدی همراه نیست. خطرات کشیدن دندان عقل شامل موارد زیر هستند:

• معمولاً یک تا سه روز پس از کشیدن دندان عقل، درد و تورم تجربه می‌شود.
• ایجاد عفونت، به خصوص اگر نکات بهداشتی رعایت نشود.
• حفره خشک که در اثر جداشدن لخته‌ی خون از جای دندان ایجاد می‌شود.
• آسیب اعصاب فک و صورت.
• خونریزی.
• ناتوانی در بازکردن دهان به دلیل درد و تورم.
• در صورت تجربه هر یک از این عوارض، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید.

هزینه کشیدن دندان عقل

هزینه کشیدن دندان عقل به عواملی مانند پیچیدگی جراحی، موقعیت جغرافیایی، نوع بیمه درمانی، وضعیت دندان عقل (نهفته یا نیمه نهفته بودن)، تخصص و تجربه دندانپزشک، و نوع بی‌حسی مورد استفاده بستگی دارد. برای آگاهی از هزینه‌ دقیق کشیدن دندان عقل می‌توانید به کلینیک دندانپزشکی یا دندانپزشک متخصص مراجعه کنید.

نتیجه گیری

کشیدن دندان عقل می‌تواند از بروز مشکلات جدی در آینده مانند عفونت یا آسیب به دندان‌های دیگر جلوگیری کند. انتخاب زمان مناسب و انجام این عمل توسط متخصص جراحی دهان و دندان از اهمیت بالایی برخوردار است. با رعایت مراقبت‌های پس از جراحی، روند بهبود سریع‌تر و عوارض احتمالی به حداقل می‌رسد. هزینه و روش‌های کشیدن دندان عقل نیز به موقعیت دندان و شرایط فرد بستگی دارد.